ХІХ ғасырд екінші жартысындағы қазақ қоғамы Қазақстан тарихы
"Білім әлемі" каналына қош келдіңіздер! Каналға тіркелуді ұмытпаңыз! ✅️ ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы қазақ қоғамы XIX ғасырдың екінші жартысындағы қа- зақ халқы шаруашылығындағы өзгерістер. XIX ғасырдың 60–90-жылдары патша үкіметінің әкім- шілік реформалары барысында қазақ ру-тайпалары болыс, уезд және облыстық әкімшілік құрылымға бөлінді. 1897 жылы Ресей империясында алғаш рет жалпы халық санағы өткізілді. Санақ нәтижесі бойынша өлкедегі 3,4 миллион қазақ тұрғыны халық санының 80%-ын құраған. Халықтың не- гізгі бөлігі ауылда өмір сүрген. 80%-ға жуығы мал шаруашылығымен, ал 18%-ы кешенді бақташылық және егіншілік кәсібімен шұғылданған. ХІХ ғасырдың екінші жартысынан көшпелі және жартылай көшпелі малшаруашылығы ақырындап құлдырай бастаған еді. Қазақтар үшін ең ауыр кезең жұт жылдары болатын. Жұттан аман-есен қалу үшін қазақтар шегара шетіндегі казактар мен орыс шаруаларына жақын келуге тырысатын. Жұттан кейін күйзеліп, қайыршыланған қазақ шаруашылықтары ендігі жерде егіншілікпен айна- лысуға мәжбүр болды. ХІХ ғасырдың аяқ кезінде елдің орталық, солтүстік және солтүстік-шығыс аймақтарында егін- шілікпен айналысуға жаппай бет бұру байқалды. Мал басын қырып салатын алапат жұттан аман қалу үшін қазақтар шөп шабумен айналыса бастады. ХІХ ғасырдың соңына қарай Қазақстанның солтүстік, орталық, солтүстік-шығыс аймақтарында шаруашылықтардың 90%-ға жуығы шөп шабуды кәсіп етті. шкі Ресейден қоныс аударушы шаруалардың көптеп келуіне және Қазақстандағы қала халқының саны артуына байланысты мал жайы- лымдарының көлемі қысқара бастады. Отбасы мүшелерін асырау мен қолда бар малды жемшөппен қамтамасыз ету ендігі жерде егін егуді ұйымдастыру мен дамытуға байланысты болып қалды. Патша үкіметі қазақтардың тұрақты отырықшы өмір салтына көшуге деген ынтасын қолдап отырды. Патша үкіметінің пікірі бойынша бұл шаралар Ресейден қоныс аударушы шаруалар үшін қыруар жер телімдерін босатып беруі және қазақтарды басқару үшін қолайлы жағдайлар туғызуы тиіс болатын. Егіншілікпен қатар, ірі көлдер мен өзендерде, сондай-ақ Арал және Каспий теңіздерінде балық аулау едәуір дамыды. Бұл кәсіппен кедей қазақтар айналысты. Ішкі Ресейден шаруалар мен казактарды Қазақстан аумағына орналас- тыру байырғы халықтың жерін жаппай тартып алуға ұласты. Қазақтар ғасырлар бойы отырған ежелгі қоныстарын тастап, қиыр шеттегі құнарсыз жерлерге көшуге мәжбүр болды. Мұның өзі көшпелі және жартылай көшпелі шаруашылықтарды күйзелтті. Бұған дейін дәулетті өмір сүріп келген қазақтардың кедейліктің күнкөріс қамымен түрлі кәсіпшіліктерге, соның ішінде тау-кен өнеркәсібіне жұмыс іздеп кетуіне тура келді. Олар жатақтар деп аталды. #ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы #қазақ қоғамы #XIX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ халқы шаруашылығындағы өзгерістер #XIX ғасырдың #60–90-жылдары #патша үкіметінің әкімшілік реформалары #барысында қазақ ру-тайпалары #болыс #уезд және облыстық әкімшілік #Дулат Бабатай #патша үкіметі #салт дәстүр #хандық жүйе жойылды #зар заман Шортанбай Қанайұлы #Мұрат Мөңкеұлы https://youtu.be/ML7j3HDdKDk
"Білім әлемі" каналына қош келдіңіздер! Каналға тіркелуді ұмытпаңыз! ✅️ ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы қазақ қоғамы XIX ғасырдың екінші жартысындағы қа- зақ халқы шаруашылығындағы өзгерістер. XIX ғасырдың 60–90-жылдары патша үкіметінің әкім- шілік реформалары барысында қазақ ру-тайпалары болыс, уезд және облыстық әкімшілік құрылымға бөлінді. 1897 жылы Ресей империясында алғаш рет жалпы халық санағы өткізілді. Санақ нәтижесі бойынша өлкедегі 3,4 миллион қазақ тұрғыны халық санының 80%-ын құраған. Халықтың не- гізгі бөлігі ауылда өмір сүрген. 80%-ға жуығы мал шаруашылығымен, ал 18%-ы кешенді бақташылық және егіншілік кәсібімен шұғылданған. ХІХ ғасырдың екінші жартысынан көшпелі және жартылай көшпелі малшаруашылығы ақырындап құлдырай бастаған еді. Қазақтар үшін ең ауыр кезең жұт жылдары болатын. Жұттан аман-есен қалу үшін қазақтар шегара шетіндегі казактар мен орыс шаруаларына жақын келуге тырысатын. Жұттан кейін күйзеліп, қайыршыланған қазақ шаруашылықтары ендігі жерде егіншілікпен айна- лысуға мәжбүр болды. ХІХ ғасырдың аяқ кезінде елдің орталық, солтүстік және солтүстік-шығыс аймақтарында егін- шілікпен айналысуға жаппай бет бұру байқалды. Мал басын қырып салатын алапат жұттан аман қалу үшін қазақтар шөп шабумен айналыса бастады. ХІХ ғасырдың соңына қарай Қазақстанның солтүстік, орталық, солтүстік-шығыс аймақтарында шаруашылықтардың 90%-ға жуығы шөп шабуды кәсіп етті. шкі Ресейден қоныс аударушы шаруалардың көптеп келуіне және Қазақстандағы қала халқының саны артуына байланысты мал жайы- лымдарының көлемі қысқара бастады. Отбасы мүшелерін асырау мен қолда бар малды жемшөппен қамтамасыз ету ендігі жерде егін егуді ұйымдастыру мен дамытуға байланысты болып қалды. Патша үкіметі қазақтардың тұрақты отырықшы өмір салтына көшуге деген ынтасын қолдап отырды. Патша үкіметінің пікірі бойынша бұл шаралар Ресейден қоныс аударушы шаруалар үшін қыруар жер телімдерін босатып беруі және қазақтарды басқару үшін қолайлы жағдайлар туғызуы тиіс болатын. Егіншілікпен қатар, ірі көлдер мен өзендерде, сондай-ақ Арал және Каспий теңіздерінде балық аулау едәуір дамыды. Бұл кәсіппен кедей қазақтар айналысты. Ішкі Ресейден шаруалар мен казактарды Қазақстан аумағына орналас- тыру байырғы халықтың жерін жаппай тартып алуға ұласты. Қазақтар ғасырлар бойы отырған ежелгі қоныстарын тастап, қиыр шеттегі құнарсыз жерлерге көшуге мәжбүр болды. Мұның өзі көшпелі және жартылай көшпелі шаруашылықтарды күйзелтті. Бұған дейін дәулетті өмір сүріп келген қазақтардың кедейліктің күнкөріс қамымен түрлі кәсіпшіліктерге, соның ішінде тау-кен өнеркәсібіне жұмыс іздеп кетуіне тура келді. Олар жатақтар деп аталды. #ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы #қазақ қоғамы #XIX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ халқы шаруашылығындағы өзгерістер #XIX ғасырдың #60–90-жылдары #патша үкіметінің әкімшілік реформалары #барысында қазақ ру-тайпалары #болыс #уезд және облыстық әкімшілік #Дулат Бабатай #патша үкіметі #салт дәстүр #хандық жүйе жойылды #зар заман Шортанбай Қанайұлы #Мұрат Мөңкеұлы https://youtu.be/ML7j3HDdKDk